Вялікі харчовы шлях

Некалькі дзён таму па чыгуначнай ветцы Вялікага шаўковага шляху ў Кітай адправіўся першы кантэйнер з беларускай ялавічынай. Першапраходцамі сталі дзве кампаніі: «Велес-Міт» і Магілёўскі мясакамбінат. Падзея, ужо прабачце за такі пафас, гістарычная. Апошні год наогул стаў знакавым для беларуска-кітайскага супрацоўніцтва ў сегменце харчавання: пазіцыі нашых вытворцаў на кітайскіх паліцах становяцца ўсё больш прыкметнымі. Безумоўна, гэты рынак вялікі і перспектыўны, аднак мае свае асаблівасці, пишет sb.by. Што трэба ўлічваць і да чаго быць гатовым пры экспарце нашых прысмакаў у Кітай?

Традыцыйным рынкам збыту для беларускіх аграрыяў была і застаецца Расія. Зрэшты, апошнія гады аб'ёмы экспарту суседзям скараціліся. Вытворцы сталі разумець: залежаць ад аднаго пакупніка — стратэгія невыйгрышная. Пачалі пашыраць прысутнасць на іншых накірунках. Адзін з самых дынамічных вектараў — кітайскі. У Міністэрстве сельскай гаспадаркі і харчавання прыводзяць такія лічбы: толькі ў студзені—красавіку гэтага года экспарт сельгаспрадукцыі і прадуктаў харчавання ў Кітай склаў 5,6 млн долараў (рост 133,2 працэнта адносна адпаведнага перыяду мінулага года). Лакаматывам сталі малочныя тавары — 130 працэнтаў і льновалакно (рост у 2,4 раза ў натуральным выразе).

Начальнік галоўнага ўпраўлення знешнеэканамічнай дзейнасці Мінсельгасхарча Аляксей Багданаў звяртае ўвагу на асаблівасці кітайскага рынку. Перш за ўсё, ён патрабуе іншай маркетынгавай палітыкі. Так, наша краіна вядомая ў Кітаі, але просты спажывец мае патрэбу ў адмысловым прадукце. Культура спажывання, напрыклад, малочнай прадукцыі, у рэгіёне іншая, чым у нас. Так, у сырным сегменце пакупнікоў можна падзяліць на дзве групы. Невялікая доля выбірае цвёрдыя сыры «пад віно»: гауду, пармезан. Значна большы аб'ём спажыўцоў успрымае сыр як прадукт «для піцы»: гаворка ідзе пра мяккія і паўцвёрдыя сыры. Таму вытворцы павінны мець выразную маркетынгавую стратэгію, прадаваць усляпую на кітайскім рынку не атрымаецца.

Другі момант, які непасрэдна ўплывае на аб'ёмы беларускага экспарту, — лагістыка. Нашае харчаванне адпраўляецца ў Кітай марскім шляхам праз парты Адэсы і Клайпеды або па чыгуначнай ветцы Шаўковага шляху. Першы варыянт удвая танней, аднак займае амаль 60 дзён і падыходзіць для транспарціроўкі прадуктаў з доўгім тэрмінам захоўвання (сухое малако, ультрапастэрызаванае малако, прадукцыя глыбокай замарозкі). Сёння перад вытворцамі стаіць задача як раз шырэй выкарыстоўваць кароткае плячо дастаўкі — чыгунку. Дастаўка цягніком пакуль абыходзіцца ў 2—2,5 раза даражэй, аднак займае 2—3 тыдні. Па словах Аляксея Багданава, зараз з кітайскімі партнёрамі вядуцца перамовы пра тое, каб зрабіць таннейшай для нас дастаўку па чыгунцы, каб яна была канкурэнтаздольнай з марскімі грузаперавозкамі. Не выключана, што пэўныя дамоўленасці будуць дасягнуты ўжо ў бліжэйшыя месяцы. Такі крок дазволіць нам пастаўляць на кітайскія паліцы самы шырокі асартымент мясамалочных прадуктаў.

Трэці момант, які трэба ўлічваць, — кошт. У параўнанні з расійскім рынкам ён ніжэй. Менавіта таму шматлікія экспарцёры зарабляюць грошы на традыцыйным накірунку. Аднак у розных сегментах — розны кошт. Напрыклад, прыбытковасць ультрапастэрызаванага малака long life аднолькавая як на расійскіх паліцах, так і на кітайскіх. Сухая малочная прадукцыя пакуль танней у Кітаі. Аднак вытворцы прытрымліваюцца такой логікі: для пачатку пакупніку трэба даць дысконт, заваяваць давер, зрабіць брэнд «Зроблена ў Беларусі» любімым і вядомым, а затым ужо падымаць цэны.

Не варта забываць і аб высокай канкурэнцыі на кітайскім рынку. Пагадненні аб зонах свабоднага гандлю паміж Кітаем і шэрагам краін прадастаўляюць тамтэйшым вытворцам нулявыя мытныя пошліны на малочную прадукцыю. Гэта, з аднаго боку, ускладняе нам працу. А з другога, падганяе вытворцаў працаваць над якасцю, асартыментам і зніжэннем сабекошту.

Нагадаем, сёння сертыфікаты на экспарт прадукцыі ў Кітай маюць 48 малочных прадпрыемстваў, 5 птушкафабрык і 2 мясакамбінаты. Зусім хутка чакаюцца першыя пастаўкі мяса птушкі. Так што магчымасцей для супрацоўніцтва сёння нямала. Практыка паказала: Беларусь і Кітай выдатна адзін аднаго разумеюць.